Galesloot Onderzoek en Advies



Onderzoek, advies en ondersteuning voor gemeentebestuurders in brede zin


College-onderzoek, raadsonderzoek en de rekenkamerfunctie

We leven in een tijd van enorme opgaven voor gemeenten en tegelijk een forse budgettaire druk. De onderzoeksfuncties, internal control/audit, 213a onderzoek en rekenkamerwerk, ze staan alle onder druk. En elk komt voor zijn deelbelang op. Begrijpelijk, want aan elk deelbelang hangt een opdrachtgever met potentieel budget. Toch is op schaal van de gemiddelde grotere gemeente, laat staan de kleinere, dit niet optimaal. Ik kan me ook een model voorstellen waarin er een gemeenschappelijk expertisecentrum is voor onderzoek en control en waar opdrachtgevers uit putten. Ook koester ik het ideaal dat rekenkamers en 213a onderzoekers gaan begrijpen dat het geheel zo sterk is als de zwakste schakel. Vaak is het fundament in organisaties niet goed genoeg om onderzoek te kunnen laten gedijen. Dit kan liggen aan bestuursstijl en -kracht, verouderde in control- opvattingen waarbij alle in control-vragen bij de externe accountant worden neergelegd of een niet professionele organisatie zonder adequate kaders en werkwijzen en met gebrekkige checks and balances. Als de keten sturing, beheersing, toezichthouden en verantwoorden niet werkt, zal elk onderzoek van een ad hoc aanpak worden voorzien. Er wordt dan niets geleerd en de fundamenten worden niet verstevigd. Door meer te reflecteren op de gezamenlijke expertise en het rendement van onderzoek zouden rekenkamers, 213a teams en internal controllers/auditors veel kunnen betekenen voor het verder in control brengen van hun organisaties.Voor de rekenkamers is dat extra van belang omdat ze anders de verwachtingen die zij naar de samenleving hebben gewekt de afgelopen twee jaar (wij controleren het college) niet waar kunnen maken. Thematisch onderzoek is immers iets geheel anders dat onderzoeken of de bedrijfsvoering gestaag in control komt en blijft. Dan kijk je naar het bestuurlijk en management controlsysteem (in brede zin) maar dat zie je rekenkamers zelden doen, toezichthouders overigens ook niet, concerncontrollers vaak wel, maar die zijn niet onafhankelijk genoegd, dus ook in de positionering van de onderzoeks- en controlfuncties is het nodige te doen. Het model uit de USA met een onafhankelijk stadscontroller met een eigen onderzoeksbureau is misschien zo gek nog niet. Als het gemeentelijk belastinggebied wordt uitgebreid, komt deze optie ook naderbij. Er blijft wat te dromen.